sexta-feira, 22 de abril de 2011

O foro de Nuez

Fuero de Nuez - Comparação com o foro de Angueira

A interpretação do foro de Angueira exige um estudo mais aprofundado. De momento, vamos verificar as coordenadas em que tal se processou. Existe uma tradução em mirandês devida a Amadeu Ferreira. O foro de Nuez  - pequena povoação fronteiriça nas proximidades de Quintanilha - na sua versão em castelhano, é o seguinte:
"FUERO DE NUEZ
AHN, Clero, Moreruela, c. 3.552, núm. 7 (antes Leg. 2332).
(Ed. José Ríus Serra, Nuevos fueros de Tierras de Zamora, AHDE, VI (1929), 450-451).
Comentario

1238, mayo
El abad Esteban, de Moreruela, da fuero a los moradores de Nuez

In Dei nomine. Amen. Saban elos que agora son ye les que an por venir que yo don Esteban dicho abbat de Morerola, en sembla con el convento de el mismo lugar, a vos, conceyo de Noz, de buen coraçon ye de bona voluntat, ye por el amor que vos avemos, ye por el servicio que nos feziestes ye faredes, otorgamos vos ye confirmamos vos este foro, convien a saber:

1.- Cavadas ye posteria que facierdes, avellas por heredad vos ye vostros fiyos ye todo vostro linage por iammais, asi que vos fagades a nos este foro de elas, morando ena villa dar nos cada anno IIII soldos por el san Martin.

2.- Ye ome que fur morar a otro lugar ye venier lavrar elas cavadas ou las lavrar outro por el dar a nos ela quinta del pan delas, ye el diezmo dar a la ecclesia de Noz.

3.- Ye el omme que por mingua ou oita que aa, ou que se quiera it de la villa ye quisier vender cavada que faga, ou vinna ou otra posteria que ponga, digalo al nostro frade, ye se lela quisier comprar ata cabo de XV dias, se non vendala a vasallo del monesterio de Morerola desencalonnada, pues que el frade non la quier comprar.

4.- Omme que fezier duas casas pedrennas ou posteria ye quisier morar en otro lugar, partalas con el frade por medio, ye selas vendir vendalas a quien faga foro, ye selas non vendir ye tomar quisier a la heredat, sacar aquel que morar en las casas ye entrar el en elas.

5.- Quien matar omme peiche X morabedis al monasterio.

6.- Quien forciar fiya ayena ou mulier ayena peche X morabedis.

7.- Quien ferir de la barba ariba ye fezier livores peiche X morabedis al que recibe ela desorna, ye sela otorgar al sennor recibala, se non deleysela.

8.- Quien dier punnada enna cara que sea frontada peiche X morabedis; quien ferir de la barba aiuso, por el corpo, que saque sangre peiche V morabedis, ye por rompedura que faga en roupa peiche V sueldos.

9.- Quien fur en bando peiche I morabedi al sennor.

10.- Mandamos asi de las cavadas se dalguno quisier vender cavada que faga ou vinna, asi quomo de suso dixiemos, vendala al nostro frade lealmientre por quanto la otre dier; ye se el frade non lele quisier comprar, vendala a outro, asi quomo de susu dixiemos. Se per aventura el frade trobar despues que la vende a otro por menos, peiche a nos X morabedis.

Yo don Esteban, dicho abbat de Morerola, en sembla con el convento de es mismo lugar, a vos el conceyo de Noz aquesta carta que mandemos fazer rovramos, ye este foro otorgamos ye confirmamos. Se algunu venier de dalguna parte que aquesta carta quisier quebrantar, sea maldito ye descomungado ye con Judas traidor en enfierno condempnado, ye peche en couto CCCos. morabedis al abbat ye al convento de Morerola. Feicha ella carta en el mes de mao, su la era MCCLXXVI, regnando el rei don Fernando en León ye en Castiela con sua madre ela reina domma Beringuela, bispo en Çamora don Martin, bispo en Astorga don Nunu, merino maor en Leon Garcia Rodriguez Carnota, maordomo del rei Garcia Fernandez. Testes qui viron ye oudiron:

(1ª columna): Don Domingo, el prior, cf. Don Miguel suprior cf. Don Pelai de Bregancia, cellarero maor, cf. Don luanes, maestre de los frates, cf.

(2.ª columna): Don Estevan, portero, cf. Don Stevan, sacristan, cf. Don Lorienz, enfermero, cf. Domingo Pelaiz, vestiario, cf. Pedro Rodriguez, cantor, cf. Ye el convento de Morerola cf.

(3.ª columna): De Nos, Martin Martinez, nostro maordomo, cf. Martin Xemenez. Pedro Galvanez cf. Ye el conceyo de Noz cf.

Volver a Fuentes"

Fuero de NUEZ versus Foro de ANGUEIRA

Em primeiro lugar, o número de artigos é menor (10) ,em claro contraste com o de Angueira que tem (21). O ano da feitura do foro de Nuez (1238) é anterior ao de Angueira, existindo entre eles uma diferença de 19 anos. Alguns artigos são comuns a ambos os foros e serviriam de base de trabalho para estes e outros foros. Aliás já faziam parte até de foros anteriores, como consta , por exemplo, também no foro de IFANES (1220), anterior a qualquer deles. De notar que a data dos foros era a data gregoriana, que tem que ser actualizada para a data vigente (ou seja énecessário subtrair 38 anos à dada factual do documento-foro base).Também o clausulado do foro de Ifanes é menor que o de Angueira, resultando este facto da imposição do tipo senhorial existente em Angueira e não em Nuez e Ifanes.
Em particular, os moinhos são citados como fazendo parte integrante do património de Angueira. Qualquer tipo de apropriação, mesmo nos tempos actuais, com ou sem fundos europeus é abusiva.
Em Angueira é citado um certo dom Tello, e estão claramente impostas regras onde não se pode pescar ou lavrar. No que respeita aos deveres dos vassalos do mosteiro de Moreruela estão expressos em termos de géneros, moeda ou trabalho. De salientar, que o crime de sangue, era remível a dinheiro (moravedi ou morabino). A existência de um certo tipo de possessão senhorial viria á originar várias querelas entre as influência galego-leonesa e portuguesa.